Storytelling handboek

‘Corporate stories' zijn in. Omdat organisaties - ook projectteams  - zich realiseren dat ze een verhaal nodig hebben. Om doelstellingen te verhelderen, om medewerkers in beweging te krijgen, om context en betekenis te geven aan situaties en processen. Hoe ernstig het is om geen verhaal te hebben, of geen goed of coherent verhaal ondervond de PvdA tijdens de vorige verkiezingen in 2008...

Tegenverhalen

Corporate verhalen maken deel uit van de formele organisatie en worden bijvoorbeeld ingezet voor reputatiemanagement worden gemaakt en daardoor vaak als onwaar-achtig ervaren. Het gevolg: er ontstaan tegenverhalen. Zoals op het ministerie van OC&W,  waar een nieuwe reorganisatie van het management de verwachtingsvolle titel Sprong! meekreeg. Medewerkers keken er toch net even anders tegenaan en vertelden hun eigen versie van het verhaal. Ze noemden het Plons! Dat laatste verhaal werd gemakkelijk en door veel meer mensen doorverteld dan het oorspronkelijke, geconstrueerde verhaal.

Ook in het rooskleurige ‘corporate verhaal' van de BV Nederland van Fluitsma en Van Thijn ("15 miljoen mensen op dat hele kleine stukje aarde"...) herkennen we ons allang niet meer. Wie erop googlet, vindt allereerst de tegenverhalen.

Authentieke, persoonlijke organisatieverhalen

Maar verhalen hoeven helemaal niet gemaakt te worden. En al helemaal niet verzonnen. Organisaties zitten namelijk van nature vol verhalen: authentieke en persoonlijke verhalen, zoals ervaringsverhalen, folkloreverhalen en ingepakte verhalen. Wie oor heeft voor organisatieverhalen en ze op hun waarde weet te schatten, krijgt een waardevolle inkijk in organisaties en de manier waarop medewerkers bijvoorbeeld in hun werk staan. En in datgene wat nogal eens ongrijpbaar blijft: de organisatiecultuur. In het grijze gebied tussen corporate verhalen en organisatieverhalen komen de gevormde verhalen tot leven: verhalen die een brug kunnen slaan tussen de formele en informele organisatie -de corporate verhalen, maar die gebaseerd zijn op en hun wortels hebben in de authentieke, persoonlijke organisatieverhalen. 

Vertellen, vangen, vormen

Interventies met verhalen beschrijven wij als  de VVV van verhalen. Managers (verandermanagers, projectmanagers)  en trainers kunnen organisatieverhalen vertellen, vangen of vormen om:

• richting en betekenis te geven aan bijvoorbeeld verander- of leerdoelen,
• om draagvlak te creëren;
• om een training een vliegende start te geven;
• om managers en medewerkers in een fusietraject te verbinden;
• om zicht te krijgen op de manier waarop medewerkers in hun werk of in een leertraject staan;
• om concreet te maken wat abstract is.

En onderzoekers kunnen verhalen vangen om de organisatie te onderzoeken en mogelijk zelf betekenisvolle, verbindende verhalen te  vertellen: de kern van het denken volgens hoogleraar Paul Wouters.

Storytelling handboek zit vol authentieke, persoonlijke organisatieverhalen, laat zien hoe ze zijn ontstaan en wat ze waard zijn.

Suzanne Tesselaar

Annet Scheringa